Pozitif Psikoloji Kavramları

Pozitif psikoloji bir mutluluk bilimi midir?

Bu soruya hem evet hem hayır cevabını verebiliriz. Evet, çünkü mutluluk konusu pozitif psikolojinin en temel araştırma konularından bir tanesidir. Hayır, çünkü pozitif psikoloji yalnızca mutluluğu araştıran bir bilim dalı değildir.

Pozitif psikoloji, insanın olumlu özelliklerine, güçlü yanlarına ve erdemlerine odaklanan bir disiplindir. Bu itibarla da, sıradan normal insanla ilgili konular pozitif psikolojinin kapsamında değerlendirilebilir.

Peki, pozitif psikolojinin psikolojik rahatsızlıklara ve olumsuz yaşam olaylarına bakışı nasıldır?

Pozitif psikoloji, psikolojik rahatsızlıkları ve yaşamdaki olumsuzlukları reddetmez ve bunların hayatın bir parçası olduğunu kabul eder. Bu yaklaşımın bu tür konulara yönelik bakışı, daha çok önleyici psikolojik hizmetler şeklindedir. Psikolojik sağlamlık (resilience) ve travma sonrası gelişim gibi kavramlar da hayatın bu acı yönleriyle ilgili konular olarak pozitif psikoloji içerisindeki yerini alır. Bunların dışında bu yaklaşım kapsamındaki bazı terapilerin (iyi oluş terapisi, yaşam kalitesi terapisi, anlam odaklı terapi vs) depresyon ve anksiyete bozuklukları gibi psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde etkili olduğunu görmekteyiz.

Bunlardan başka, pozitif psikoloji hangi konularla ilgilenir ve neleri araştırır?

Karakter güçleri konusu pozitif psikolojinin en önemli konularından bir tanesidir. Martin Seligman ve Chris Peterson yaptıkları çalışmalarda, 6 erdem ve bu erdemlerin altında 24 karakter gücü belirlemişlerdir. Bu altı erdem sırasıyla (1) Bilgelik (2) Cesaret (3) İnsaniyet (4) Adalet (5) Ölçülülük ve (6) Aşkınlık’tır. Bu altı erdemin altında da yaratıcılık, merak, öğrenme sevgisi, açık fikirlilik, bakış açısı, cesur olma, sebatkarlık, dürüstlük, yaşam coşkusu, sosyal zeka, sevgi, iyilikseverlik, liderlik, vatandaşlık, hakkaniyet, affedicilik, alçakgönüllülük, öz-denetim, ihtiyatlılık, estetik ve mükemmelliğin takdiri, şükran duyma, umut, mizah ve maneviyat olmak üzere 24 karakter gücü yer almaktadır. Aslında karakter güçleri kapsamındaki bu konular pozitif psikolojinin ne ile uğraştığını açıkça göstermektedir.

Bunların dışında, hayatın anlamı ve amacı konusu, yaşam doyumu, yaşam kalitesi, psikolojik ihtiyaçlar ve motivasyon, iyimserlik, farkındalık, öz-anlayış, affedicilik, özgecilik, işe bağlılık ve evlilik doyumu gibi daha onlarca konu pozitif psikolojinin araştırma konularını oluşturmaktadır. Özetle, pozitif psikoloji bireyin mutluluğuna ve psikolojik iyi oluşuna etki eden pek çok kavramla ilgilenmektedir. Bu haliyle de çalışması çok keyifli bir alandır.

Dr. Tayfun Doğan

www.tayfundogan.net