İyilik İyileştiriyor

İyilik kavramının kapsamında, nezaket, kibarlık, hoşgörülü olma, merhamet, fedakârlık, şefkat, yardımseverlik ve cömertlik gibi pek çok olumlu davranış bulunmaktadır. Bu davranışlara genel olarak özgeci davranışlar ya da prososyal davranışlar adı da verilmektedir. Bu yazıda iyiliğin psikolojik ve fiziksel sağlığımızla ilişkisini ele almaya çalışacağım. Cevap arayacağımız bazı sorular:

İyilik yapmanın sağlıkla ilişkisi var mıdır?

Kaba, saldırgan, öfkeli ve bencil birisi olmak avantaj mı yoksa dezavantaj mıdır?

İyi insan olmak ve yardımseverlik iyileştiriyor mu?

Son yıllarda pozitif psikoloji alanındaki araştırmacıların odaklarını pozitif konulara yöneltmeleriyle birlikte, iyilik konusu üzerine de pek çok araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalar iyiliğin iyileştirici gücünü, bireylerin mental ve fiziksel sağlıklarına olan olumlu katkılarını ortaya koymuştur. O yüzden daha yazının başında iyiliğin birey için avantaj olduğunu söyleyebiliriz. Nasıl oluyor da iyi davranışlar sağlığımızı olumlu etkiliyor bakalım.

1. İyilik mutlu eder.

Özgeci ve yardımsever davranışlar, karşı tarafı mutlu ettiği kadar, yapan kişiyi de mutlu etmektedir. Çünkü  bu yapıldığında pozitif bir ortam oluşmakta ve neşe, sevinç, güven ve onur duyma gibi olumlu duygular yaşanmaktadır. Bu duygular da bireye gönül rahatlığı ve dinginlik vermektedir. Ayrıca, yardımsever bir davranış ortaya koyduğunda bireyin beyninde zevk ve ödül merkezi uyarılmaktadır. Bunun ötesinde iyiliğin, nezaketin, anlayışlı olmanın ya da yardımseverliğin olduğu ortamda öfke ve saldırganlık gibi duygular azalmakta ya da hiç bulunmamaktadır. Tüm bunlar da bireyde mutluluğu (öznel iyi oluş) artırmaktadır.

2. İyilik depresyon ve anksiyeteyi azaltır.

Özgeci ve yardımsever davranışlarda bulunmak, mutluluğu artırmanın yanında bireylerin depresif duygularını ve anksiyetelerini de azaltmaktadır. University of British Colombia’da yapılan bir araştırmada, anksiyete düzeyi yüksek bir grup, haftada en az altı  yardımsever davranış yapmış ve bir ayın sonunda anksiyete düzeylerinde düşüşler görülmüştür.

3. İyilik öz-saygıyı artırır.

Yardımsever davranışlarda bulunan birey, iyi bir şey yapmış olmanın verdiği kıvanç ve onur duygusunu yaşamaktadır. Bu duygular da, kişinin kendisinden hoşnut olmasına ve kendisine daha çok saygı duymasına katkı sağlamaktadır. Kısacası iyilik yapmak, bireye kendisini değerli hissettirmektedir.

4. İyilik sosyal ilişkilerimizi geliştirir.

İyilik yapan bireyler, çevreleri tarafından iyi insanlar olarak değerlendirilirler ve daha çok sevilirler. Daha çok sosyal destek alır ve tercih edilen bireyler olurlar. Öfkeli, saldırgan ya da bencil bireyler ise sevilmez ve yalnızlık duygularını daha çok yaşarlar. 2012 yılında gerçekleştirdiğimiz bir araştırmada besleyici ilişki tarzına sahip bireylerin, zehirleyici ilişki tarzına sahip bireylere göre daha mutlu olduğuna yönelik sonuçlar elde etmiştik. Dr. David Hamilton, evrimsel süreçte atalarımızın diğerleriyle işbirliğini öğrenmek zorunda olduklarını ifade etmektedir. Grup içerisinde daha güçlü duygusal ilişkiler kurabilenlerin, hayatta kalma şanslarının daha yüksek olduğunu ve “iyilik genlerinin” bugüne aktarılabildiğini ifade etmektedir.

5. İyilik farkındalığı artırır.

Özellikle bizden daha kötü durumdaki bireylere iyilik yaptığımızda, kendi iyi durumumuzun da farkına varırız. Günlük yaşam içerisinde çoğu zaman sahip olduğumuz olumlu şeylere karşı duyarsızlaşırız. Ancak bizden daha şanssız bireylere yardımcı olduğumuzda farkındalık yaşarız ve halimize daha çok şükrederiz. Şükran duygusu da mental iyi oluşumuzu olumlu yönde etkiler.

6. İyilik hayata anlam katar.

Bu kadar şiddetin, saldırganlığın, savaşların ve haksızlığın olduğu bir dünyada iyi olmak, iyi kalabilmek ve iyi davranışlarda bulunabilmek önemli bir erdem olarak değerlendirilebilir. Bu da hayatımıza anlam katan bir durumdur. Özgeci davranışlarda bulunan birey anlamlı ve değerli bir şeyler yapmış olmanın duygusuyla dolar. Anlamlı ve erdemli bir yaşam sürmek ise hayatta sahip olunabilecek en güzel şeylerdendir.

7. İyilik fiziksel sağlığı da olumlu etkiler.

Araştırmalar iyiliğin, fiziksel sağlığımızla da doğrudan ilişkili olduğunu göstermektedir. Yardımsever davranışlarda bulunduğumuzda, vücudumuz oxitosin hormonu salgılamaktadır. Bu hormon kan basıncını düşürmekte ve kalbi korumaktadır. Bundan dolayı oxitosin hormonu “kalp koruyucu” olarak da adlandırılmaktadır. Aynı şekilde iyilik yaptığımızda, beynimizde endorfin salgılanmakta ve bu da yaşanan ağrıları azaltmaktadır. Ek olarak, iyilik yapmak stresi azaltır ve stresin getirdiği sağlık sorunlarından bizi korur. Yine iyilik yapan bireylerin önemli bir kısmının kendilerini enerjik ve güçlü hissettiklerine yönelik araştırma sonuçları bulunmaktadır.

Sonuç olarak, iyilik hem bizi hem de iyi davranışlara maruz kalan kişiyi iyi hissettirmektedir. Belki de burada vurgulanması gereken en önemli konu, iyiliği alışkanlık haline getirme meselesidir. Bu olumlu davranışlar alışkanlık haline geldiğinde vücudumuz ve beynimiz de buna uyum sağlayacaktır. Böylece olumlu duygular yaşama ve mutlu olma da bir alışkanlığa dönüşecektir. Daha ne olsun…

19.03.2017

Ümraniye/İstanbul

Kaynaklar

https://www.drgreene.com/perspectives/random-acts-of-kindness-11-ways-kindness-improves-your-health/

http://www.huffingtonpost.com/david-r-hamilton-phd/kindness-benefits_b_869537.html